Từ Nhà Văn hóa thôn Hậu đi tiếp khoảng 30 mét theo tuyến đường trục chính về phía Tây, ta rẽ lên phía tay phải khoảng 20 mét sẽ đến ngôi nhà cổ kính này. Nhìn từ bên ngoài, ta thấy ngôi nhà nhìn về hướng đông - nam và nó khá rộng với chiều dài 14,8m; chiều rộng 7,8m song lại có chiều cao rất khiêm tốn. Mái nhà có 4 đao ứng với mỗi góc mái và được lợp bằng ngói đất nung từ thời xưa cũ. Cấu trúc ngôi nhà gồm 3 gian, 2 chái, có 2 sối ở 2 đầu dĩ. Vào trong nhà, cho ta thấy cảm giác rất mát mẻ về mùa hè nhưng lại ấm cúng vào mùa đông. Phần gỗ của ngôi nhà hầu hết bằng gỗ lim chắc chắn và có đủ 5 hàng cột; tiền kẻ, hậu kẻ (kẻ tràng), thuận búp măng cốn cục con trồng, của bức bàn với những đường nét hoa văn được khắc họa tinh xảo đến từng chi tiết. Ở gian chính giữa là khu gian thờ còn nguyên bài vị với án thư, mâm vua, giường thờ; hai bên là bức hoành phi câu đối viết bằng chữ Hán, dịch nghĩa như sau: “Kính ái tràng y tang tót âm; Tôn thân vĩnh ngụ tảo tần hương”. Trên đỉnh là cuốn thư cổ ghi 3 chữ, dịch là: “Kính sổ tôn” được làm từ năm 1944 (dưới thời vua Bảo Đại).

       Do ảnh hưởng của thời tiết ôn đới và qua thời gian sử dụng, hầu hết phần gỗ hoành trên mái của ngôi nhà đã bị hư hỏng nhưng các hàng cột và các phần khác vẫn còn nguyên vẹn, song nó đã được gia chủ hạ giải sửa chữa vào năm 2011, thay toàn bộ phần hoành bằng gỗ bạch đàn ngâm, nâng thêm chiều cao ngôi nhà khoảng 0,4m ở mỗi chân cột. Trước đây toàn bộ phần tường bao quanh là lớp tường trình, nay  đã thay bằng lớp tường gạch vững chắc; nền gạch thay cho nền bằng lớp đất nện trước đây. Tuy nhiên, nhìn tổng thể thì cơ bản còn giữ nguyên được nét cũ ban đầu từ khi mới được cây cất.

     Hiện ngôi nhà này của ông Ngôn (thôn Hậu) là nhà cổ nhất trong xã Liên Chung tính đến thời điểm hiện tại. Do được thừa hưởng của dòng họ, nên hiện nó vẫn được sử dụng, bảo quản, trùng tu rất chu đáo, mang đậm nét văn hóa với tính lưu truyền của một dòng họ trên vùng quê yên bình./.

Tin  bài và ảnh : Đức Tính - Văn Hồi